15 Yıl ve 3600 Gün İle Kıdem Tazminatı Almak Mümkün Mü ?

15 yıl ve 3600 gün ile kıdem tazminatı olarak bilinen hususun herkes tarafından merak edildiğini biliyoruz. Kimlerin bu haktan yararlanabileceğini sizler için derledik.

15 yıl ve 3600 gün ile nasıl kıdem tazminatı alınır?

Bildiğiniz üzere, kendi isteğiyle işten ayrılan ve geçerli bir nedeni olmayan bir işçi kıdem tazminatı hakkını kaybetmektedir. Bu durumun 3 istisnası mevcuttur. Bu istisnalardan birtanesi 15 yıl ve 3600 gün şartıdır. Aşağıdaki şartları bir arada taşıyan bir işçi, kendi isteğiyle ve ortada hiçbir nedeni yokken bile işten ayrılsa kıdem tazminatı almaya hak kazanacaktır:

İşçinin, hangi işyerinde olduğu önemli olmaksızın, ilk sigorta giriş tarihi 08/09/1999 tarihinden ÖNCE olmalıdır.

İşçinin, hangi işyerinde olduğu önemli olmaksızın, toplam sigorta prim günü sayısı en az 3600 olmalıdır.

İşçi, en son çalıştığı ve ayrılacağı işyerinde en az 1 yıldır çalışıyor olmalıdır.

15 yıl ve 3600 günün dayanağı nedir?

Kıdem Tazminatı hak etme nedeni, dayanağını 1475 sayılı İş Kanununun 14’üncü maddesinin 5’inci fıkrasından almaktadır. Bahsedilen maddede; 506 sayılı Kanunun 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının A ve B bentlerinde belirlenen YAŞ dışındaki diğer şartları taşıyan işçilerin ayrılması durumunda kıdem tazminatı alabilecekleri belirtilmektedir.

506 sayılı Kanunun A ve B bentlerinde belirtilen YAŞ dışındaki diğer şartlar ise; en az 5.000 gün ya da 15 yıl artı 3600 gün sigorta şartlarıdır.

08/09/1999 tarihinden sonra işe girenler faydalanabiliyor mu ?

Bunun cevabı da aslında oldukça basit. İşçilere, 15 yıl sigortalılık ve 3600 gün primle kıdem tazminatı alma hakkı getiren bu düzenlemenin resmi gazetede yayımlandığı ve yürürlüğü girdiği tarih olan 08/09/1999 tarihinde, aynı zamanda 506 sayılı Kanunun ilgili maddesi de değiştirilmiştir. Buna göre 08/09/1999 tarihli resmi gazeteyle birlikte; 15 yıl ve 3600 gün şartları, 25 yıl ve 4500 güne çıkarılmıştır.

15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ile nasıl kıdem tazminatı alınıyor?

Bunun nedeni aslında oldukça basit. Mevzuat gereği, ilk sigortalılık tarihi 08/09/1999 tarihi veya öncesi olan bir işçinin ilk sigortalılık tarihi üzerinden 15 yıl geçmişse ve bu işçinin toplam primi 3600 gün olmuşsa işçinin isterse çalışmayıp yaşını doldurana kadar bekleme imkanı bulunmaktadır. Bu durumda işçi isterse 1475 sayılı İş Kanununun 14’üncü maddesi kapsamında, bu şartları kazandığında işverenine “Ben emeklilik gün ve prim sayımı doldurdum ve artık yaşı bekleyeceğim” deyip kıdem tazminatını alma hakkına sahiptir. Sonuç itibariyle işçiye kıdem tazminatını ödemek işveren için bir tercih değil zorunluluk halini almaktadır. Yani burada işverenini seçme hakkı yoktur.

Emeklilik nedeniyle kıdem tazminatı alan işçi yeniden çalışabilir mi ?

İşte işverenlerin dikkat ettiği asıl nokta burasıdır. İşçi, yukarıdaki şartları taşıdığından kıdem tazminatını almış ama başka bir işyerinde çalışmaya başlamışsa ne olacaktır?

Bu durum çok mantıklı görünmese de çoğu zaman rastlanan bir seçenek olmaktadır. Henüz yaş şartını sağlayamayan ve işten de ayrılan işçi, yıllar boyunca emekli maaşı almadan beklemektense çalışmayı tercih etmektedir. Hatta çoğu zaman 15 yıl ve 3600 gün, emekliliği beklemek amacıyla değil de kıdem tazminatını elde etmek amacıyla kullanılmaktadır.

Böyle olunca da SGK’dan aldığı 15 yıl ve 3600 gün yazısıyla işten ayrılıp kıdem tazminatını alan işçilerin büyük çoğunluğu başka bir işte çalışmaya başlamaktadır.

Sonuç İtibariyle

3600 gün ve 15 yıl şartını taşıdığı için ve SGK’dan emeklilik yazısı temin ederek kıdem tazminatı alan işçi, daha sonra başka bir işte çalışabilecektir. İşçi her ne kadar emekli olacağını gerekçe göstererek kıdem tazminatını almış olsa da, aslında kanunda doğan bir hakkını kullanmıştır ve sonrasında yeniden çalışması hakkın kötü niyetli kullanılması olarak kabul edilmez. Bu husus çok net olsa da yazımızın konusu olan diğer sorunun cevabı çok net değildir. Buna göre; yukarıda özetine yer verdiğimiz Yargıtay kararı esas alındığında, işçinin bir defa 15 yıl ve 3600 gün nedeniyle kıdem tazminatı alması halinde bu haktan ikinci kez yararlanması mümkün olmayacaktır.

Bu hususun net olmadığını söyleme sebebimiz ise, bu konuya ilişkin tek bir Yargıtay kararının bulunmasıdır.

” 15 yıl ve 3600 gün nedeniyle kıdem tazminatını alarak işten ayrılan bir çalışan, isterse bir gün sonra bile olsa yeni bir işe girebilir. Bu çalışanın yeni işe girmesi, almış olduğu kıdem tazminatına zarar vermez. Ancak bu haktan faydalanan işçi, bundan sonraki çalıştığı işyerlerinde artık 15 yıl ve 3600 gün nedeniyle bir daha kıdem tazminatını alarak işten ayrılamaz.”

15 yıl ve 3600 gün prim için 08/09/1999 tarihinden önce ilk sigortalılık kaydının olması gerekmektedir. 08.09.1999 tarihinde ve sonrasında ilk sigortalılık kaydı olanlar için ise artık 25 yıl ve 4500 gün şartı vardır. Çünkü 08.09.1999 tarihinde yapılan değişiklik ile birlikte; kıdem tazminatına hak kazanmaya dayanak olan 506 sayılı Kanundaki 15 yıl sigortalılık ve 3600 gün prim günü şartı, o tarihten itibaren ilk defa sigortalı olan işçiler için 25 yıl ve 4500 gün olarak değiştirilmiştir.